Mae meithrin partneriaethau cadarnhaol a chynhyrchiol yn cymryd amser. Dyma sut y gwnaethom ni barhau i ddatblygu ein hymchwil yn 2022/23:
- Fe wnaethom ni ehangu ein rhwydwaith o gyfleoedd ar gyfer mewnbwn, dylanwad a grymuso goroeswyr.
- Fe wnaethom ni gynrychioli sector VAWDASV Cymru mewn trafodaethau polisi gyda llywodraeth leol, genedlaethol a’r DU.
- Fe wnaethom ni ddatblygu ymchwil hanfodol a chasglu data i ddarparu darlun cenedlaethol o VAWDASV yng Nghymru.
Chwyddo lleisiau goroeswyr
Yn ein cenhadaeth i frwydro yn erbyn cam-drin domestig, rydym ni’n cydnabod bod goroeswyr nid yn unig yn fuddiolwyr ond yn bartneriaid amhrisiadwy wrth sicrhau newid ystyrlon. Trwy ymgysylltu’n weithredol â goroeswyr, rydym ni nid yn unig yn chwyddo eu lleisiau ond hefyd yn meithrin amgylchedd cydweithredol lle mae eu cyfraniadau yn ganolog i’n gwaith.
Gellir gweld hyn drwy ein Rhwydwaith Goroeswyr, rhwydwaith ar gyfer darparu cefnogaeth hanfodol gan gyfoedion i oroeswyr sydd wedi dianc rhag sefyllfaoedd camdriniol, yn ogystal â’u galluogi i gymryd rhan mewn ystod o weithgareddau.
Eleni fe wnaethom ni ymgysylltu â dros 100 o oroeswyr trwy ein rhwydwaith goroeswyr.
Rydym ni am sicrhau bod ein gwaith yn cael ei lywio gan brofiad byw goroeswyr, a dyna pam mae goroeswyr yn y Rhwydwaith Goroeswyr yn cael cyfle i ymateb i ymgynghoriadau polisi ac ymchwil.
Eleni, fe wnaethon nhw roi eu mewnbwn i dros 10 ymgynghoriad, ar faterion yn amrywio o gyswllt diangen gan garcharorion, Cyfraith Clare a rheolaeth drwy orfodaeth yn ymwneud ag anifeiliaid anwes. Fe wnaethant hefyd gymryd rhan mewn ymchwil gyda’r Ymddiriedolaeth Anabledd i archwilio anafiadau i’r ymennydd yng nghyd-destun cam-drin domestig.
Nod y Rhwydwaith Goroeswyr yw cael effaith eang ar y rhai sy’n rhan ohono. Mae ei bŵer yn ei botensial trawsnewidiol, gan annog goroeswyr nid yn unig i ddod o hyd i gefnogaeth ond hefyd i gyfrannu at rym cyfunol sy’n hyrwyddo newid ac iachâd. Dyna pam yn 2022/23, y gwnaethom weithio gyda Gyrfa Cymru i gynnig hyfforddiant am ddim i oroeswyr symud ymlaen i’r gweithle. Dyluniwyd y rhaglen hon i gefnogi cyfranogwyr y Rhwydwaith Goroeswyr, yn enwedig y rhai ag unrhyw rwystrau iaith. Rydym ni’n falch iawn o weld bod 3 o’n haelodau Rhwydwaith Goroeswyr wedi ymgymryd â rolau yn y sector.
Mae llwyddiant y Rhwydwaith yn dibynnu ar hyrwyddo effeithiol. Mae ein Swyddog Ymgysylltu â Goroeswyr ac aelodau SN yn cymryd rhan weithredol mewn digwyddiadau cymunedol i wneud hynny, gan arddangos eu gwaith hanfodol yn genedlaethol ac yn rhyngwladol. Maen nhw wedi ymgysylltu â grwpiau amrywiol, yn ymestyn o’r gymuned Bwylaidd a Fighting with Pride yng Nghymru, i gydweithio â Goroeswyr p Latfia ym Mhrâg yn ystod cynadleddau WAVE.
Mae ein gweithdy ‘Ymgysylltu â Goroeswyr’, a gyflwynwyd i oroeswyr a gweithwyr proffesiynol o 37 o wledydd, yn dangos hyn, wrth i ni ddatgelu ein Pecyn Cymorth Goroeswyr i annog cyfranogiad goroeswyr byd-eang.
Cynrychioli safbwynt sector Cymru
Mae ymgysylltu â Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru yn hollbwysig i’n nod o ddod â VAWDASV i ben. Trwy gymryd rhan weithredol yn y deialogau hyn, rydym ni nid yn unig yn cynrychioli buddiannau’r sector, ond gallwn ni hefyd sicrhau bod y mewnwelediadau unigryw a gafwyd o brofiad rheng flaen yn cael eu hintegreiddio i lunio polisïau.
Rydym ni’n parhau i ddarparu mewnwelediad wrth i ni gymryd rhan mewn cyfarfodydd allweddol ledled y wlad, o Grŵp Rhanddeiliaid VAWG y Swyddfa Gartref i Gyfarfod Strategaeth VAWDASV.
Bu pryder digynsail ar draws y sector bod nifer o ffactorau yn croestorri i greu ‘storm berffaith’ sydd wedi bod yn rhwystr ddifrifol i ddarparu gwasanaethau. Dyma pam, yn hytrach na’n hadroddiad blynyddol ar gyflwr y sector, y gwnaethom lunio adroddiad sy’n tynnu sylw at sut mae Covid-19, Brexit, yr argyfwng costau byw a diffyg cyllid cynaliadwy yn effeithio ar weithwyr rheng flaen a goroeswyr. Rydym ni eisoes wedi bod yn bodoli ar adnoddau cyfyngedig iawn, ond gallai’r cynnydd sydyn mewn chwyddiant a chyd-destunau gwleidyddol esblygol tirwedd ôl-Covid-19 a Brexit fygwth dod â’r sector i ddirywiad na ellir ei wrthdroi.
Rydym ni wedi darparu mewnbwn polisi, ymatebion i’r ymgynghoriad a datganiadau ynghylch materion sy’n ymwneud â goroeswyr. Mae’r rhain yn cynnwys: Yr hawl i dai digonol, hawliau dynol ceiswyr lloches ac ymgynghoriad y Swyddfa Gartref ar greu trosedd gyhoeddus o aflonyddu rhywiol.
Cefnogi ymchwil foesegol, sy'n canolbwyntio ar Gymru
Data da, dibynadwy yw conglfaen unrhyw ymyrraeth effeithiol i gefnogi’r rhai sy’n cael eu heffeithio gan VAWDASV. Gall data cywir gan ein haelodau sefydliadau ac o linell gymorth Byw Heb Ofn ddarparu persbectif cyfannol ar sut mae VAWDASV yn edrych yng Nghymru, a all ein grymuso ni ac eraill i weithredu arferion sy’n seiliedig ar dystiolaeth.
Mae’r data rydym ni’n ei gasglu yn cael ei ddefnyddio gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS), Iechyd Cyhoeddus Cymru (ICC), Uned Atal Trais Cymru (VPU), Menywod yn Erbyn Trais Ewrop (WAVE) a chyrff cenedlaethol a rhyngwladol eraill.
Rydym ni’n eirioli dros ymchwil VAWDASV moesegol i sicrhau amddiffyniad a lles cyfranogwyr, y gwyddom a allai fod wedi profi trawma. Dyma pam rydym ni wedi cefnogi dros 30 o ymchwilwyr o Gymru ac ar draws y DU. Mae’r rhain wedi cynnwys academyddion o Brifysgol Caergrawnt, Prifysgol Caerdydd, Prifysgol De Cymru, a llawer mwy.
Fel rhan o hyn, fe wnaethom gefnogi myfyrwyr gyda recriwtio, mynediad at ddata, a darparu arweiniad ar gynnal prosiectau ymchwil moesegol. Yn dilyn hynny, rydym ni wedi rhaeadru’r ceisiadau ymchwil perthnasol i aelod-sefydliadau a chysylltiadau allweddol i ymuno â thirwedd ymchwil VAWDASV ledled Cymru.
Eleni rydym ni wedi bod yn archwilio sut mae ein gwasanaethau aelodau yn casglu ac yn adrodd ar ddata, er mwyn nodi arfer gorau a chefnogi aelodau i gynnal cofnodi data delfrydol. Mae ein prosiect, sydd wedi anelu at gydweithio ag aelodau a chynorthwyo mudo i system rheoli data newydd, wedi bod yn bosibl oherwydd bwrsariaeth a ariannwyd gan CAF.
Bydd y system casglu data newydd (OASIS) yn cefnogi casglu data gwell ar gyfer adroddiadau cyflwr y sector a setiau data cenedlaethol.
